Vooraf:
Te midden van de politieke chaos probeert de VVD zo tussendoor maar liefst 4 kerncentrales te gaan bouwen en dit lijken serieuze plannen!
Er staan 2 op de planning bij Borssele (2x 1600 MWe) en ook nog 2 op de Maasvlakte. Ze lijken daarbij voorbij te gaan aan aspecten zoals zeespiegelstijging en zijn Fukushima (2011) allang weer vergeten. Ook in Blayais, Frankrijk was er in 1999 een overstroming van een kerncentrale aan de kust, die maar net goed afliep.
Om de discussie scherper en beter te krijgen hebben PvdA Duurzaam samen met het Milieunetwerk GL bijgevoegd inhoudelijk stuk over kernenergie opgesteld. Na een feitelijke analyse kunnen we 10 serieuze nadelen noemen waarom we kernenergie beter links kunnen laten liggen.
Er is ook nog inspraakrecht voor burgers tot een straal van 1000 kilometer volgens het verdrag van Espoo en Aarhus!
Iedereen in Nederland mag dus zijn bezwaren indienen bij RVO, dus ben je oprecht ongerust over kernenergie op de Maasvlakte en Borssele dan kun je nog 4 april je mening geven als onderdeel van het participatietraject (nu verplicht onder de omgevingswet). Ook als je denkt dat de kerncentrales er sowieso niet zullen komen (te duur, te laat, geen initiatiefnemers) is het slim je mening toch te laten horen.
Tip:
Stel kritische en concrete vragen, daar moeten EZK en RVO dan eerlijke antwoorden op verzinnen,
waar ze publiekelijk mee naar buiten moeten komen. Van de antwoorden gaat niemand vrolijk worden...
bijvoorbeeld:
Wat wordt de zeespiegel niveau in 2100 in het ergste geval?
Wat is de kans op overstroming van de kerncentrale in 2100?
Hoe groot is de onbewoonbare zone na een kernsmelting?
Hoe lang is deze zone dan onbewoonbaar?
Wat is de economische schade na een kernsmelting?
Hoeveel subsidie is er nodig voor een kerncentrale?
Voor wie is deze energie bedoeld?
Wat is de veiligste locatie voor een kerncentrale in Nederland?
etc, etc, etc
Gebruik een mix van deze vragen en voeg er nog wat persoonlijke vragen aan toe.
https://www.rvo.nl/onderwerpen/bureau-energieprojecten/lopende-projecte…
Ook in het vervolgtraject, dus NRD (Notitie Reikwijdte en Detailniveau) en MER (Milieu Effect Rapport), blijf je als Nederlander inspraakrecht houden.
Met vriendelijke groet van het Milieunetwerk GroenLinks en PvdA Duurzaam
KERNENERGIE VOOR POLITCI
Bittere noodzaak of politieke waan?
Een Feitenanalyse
1. Nederland en kernenergie
Kernenergie is tijdens de laatste campagne vol uit het stof gehaald. De VVD en BBB willen in
Gelderland 4 Small Modular Reactors gaan bouwen (ca 300 MWe per stuk) en de VVD wil landelijk 4
nieuwe kerncentrales bouwen, zie hun recente verkiezingsprogramma. Ook de PVV, die klimaatbeleid
onzin vindt, is groot voorstander van kerncentrales, naast het openhouden van kolencentrales.
De weerstand tegen kernenergie is de afgelopen jaren in Nederland afgenomen. Dat komt mede
doordat de nieuwe generatie kerncentrales veiliger is of lijkt. Daarnaast neemt het besef toe – zeker
door de oorlog van Rusland tegen Oekraïne en de daaruit voorvloeiende energiecrisis - dat Nederland
minder afhankelijk moet worden van energie (olie, gas) uit het buitenland. Ten slotte is er steeds
meer draagvlak voor het terugdringen van CO2-emissies. Inzet van kernenergie zou daaraan bij
kunnen dragen. De rijksoverheid gaat in toekomstige scenario’s voor de energievoorziening van
Nederland uit van 5 tot 10% aandeel van kernenergie in de energiemix.
Sommige politici presenteren kernenergie als alternatief voor windmolens of zonnevelden, omdat
deze het landschap aantasten en overlast kunnen brengen. Het klopt dat er in veel regio’s weerstand
is tegen plaatsing van windmolens en ook – in toenemende mate – tegen zonneparken in weilanden.
Maar bij het bepleiten van kernenergie wordt vergeten hoeveel weerstand een kerncentrale in het
dichtbevolkte Nederland op zal leveren.
Niet alleen vanwege het risico van een kernongeluk zoals gebeurd is in Tsjernobyl en Fukushima
waarbij een gebied van 25 km rond een centrale voor 100 jaar onbewoonbaar wordt. Ook omdat
bouw en exploitatie van kerncentrales een enorme impact hebben op landschap, infrastructuur en
leefomgeving.
Zolang Zeeland, de Maasvlakte of Groningen aangewezen worden als mogelijke locatie, blijft de rest
van Nederland rustig, zo is de gedachte, maar een locatie aan de kust is eigenlijk niet logisch met het
oog op de naderende zeespiegelstijging. Wie zegt dat een locatie aan zee over 50 jaar nog voldoende
veilig is?
Kerncentrales bouwen kosten veel tijd. Er wordt gezegd dat nieuwe kerncentrales er over 10 jaar
kunnen staan, maar de laatste paar projecten in Europa gaan naar een doorlooptijd van 15 jaar toe.
In Nederland lopen nu twee jaar voorbereidingen voor de bouw van 2 centrales. Het doorlopen van
alle ruimtelijke procedures én het afsluiten van overeenkomsten met bouwers en exploitanten zal
nog eens vijf jaar vanaf nu vragen. De bouwtijd zal daarna zeker 10 jaar vergen. Dat betekent dat de
nieuwe kerncentrales niet eerder dan 2040 in exploitatie zullen komen.
De lange voorbereidings- en bouwtijd brengt een zeer grote rentelast met zich mee, die de nominale
bouwkosten kan verdubbelen. Dit is een dermate groot risico dat banken zich niet zullen wagen aan
een dergelijk project en de overheid als bank dient te fungeren. Stroom uit kernenergie kan bij lange
na niet concurreren met duurzame stroom en heeft dus ook miljarden aan subsidie nodig om te
kunnen concurreren met duurzame stroom uit wind, zon en fossiel.
Naast het kosten aspect zorgt de lange bouwtijd voor mosterd na de klimaatmaaltijd.
Klimaatverandering gaat dusdanig snel, dat we nog sneller naar een CO2 neutrale samenleving
moeten, maar de eerste centrale zal op zijn vroegst in 2040 klaar kunnen zijn. Dus als we kernenergie
al moeten willen, is allerminst gegarandeerd dat nieuwe kerncentrales helpen bij het op tijd halen
van onze klimaatdoelen.
Wat is dan een mogelijk alternatief als er geen duurzame stroom beschikbaar is?
2. Wat doen we als de zon niet schijnt en wind niet waait?
Dan zegt de kernlobby dat we een kerncentrale nodig hebben. Is dit waar of fictie?
Het klopt dat wind- en zonne-energie zorgen voor een sterk wisselend aanbod van energie: veel
productie in de zomer en op momenten van veel zon/licht in combinatie met veel wind; weinig
productie in de winter en bij weinig wind. In de wintermaanden is de energievraag juist relatief hoger.
We hebben dus in ons toekomstige energiesysteem voorzieningen nodig om het verschil tussen
opgewekte en gevraagde energie te overbruggen.
Kernenergie zou daaraan in theorie kunnen bijdragen, maar er is een groot praktisch nadeel.
Kerncentrales renderen alleen optimaal bij het produceren van een constante stroom van
elektriciteit. Alleen kernenergie produceren in de herfst- en wintermaanden betekent dat de kostprijs
van de opgewekte kernstroom heel sterk stijgt. Daarnaast is het flexibel op- en afschalen van
stroomopwekking - op momenten dat windenergie te weinig levert - bij kerncentrales niet mogelijk.
Sterker nog: op momenten in het jaar dat het aanbod van zonne- en windenergie in Nederland piekt,
is de productie van kernenergie niet nodig en zal die kernstroom ver onder kostprijs gedumpt moeten
worden.
Er lijken veel betere en snellere alternatieven te zijn. Op langere termijn kunnen
elektriciteitsoverschotten omgezet worden in groene waterstof. Die waterstof kan worden opgeslagen
en in energiecentrales weer worden omgezet in elektra in periodes en op momenten dat wind- en
zonne-energie te weinig opleveren,
Vooruitlopend op de komst van groene waterstof kunnen we een gascentrale op blauwe waterstof
laten draaien. Blauwe waterstof wordt gemaakt uit aardgas, maar dan wordt de CO2 voor 95%
afgevangen en opgeslagen in ondergrondse gasvelden op zee. Dit geeft een energiecentrale die maar
1% van de CO2 uitstoot als een kolencentrale, slechts 15 g/kWh! Ter vergelijk, de huidige gemiddelde
uitstoot is nog steeds 300 g/kWh inclusief alle duurzame stroom.
Een blauwe waterstofcentrale kan binnen 4 jaar vergund en gebouwd worden, dus nog voordat
batterijen en groene waterstof een significante rol in de energietransitie en energieopslag gaan
spelen.
https://www.engie.nl/over-ons/kennisbank/nieuws/230231102-maxima-waters…
Deze blauwe waterstofcentrale is ook veel sneller te bouwen dan kernenergie, zonder subsidie van de
overheid en uiteraard volkomen veilig, net als een standaard aardgascentrale. Daarnaast kan een
blauwe waterstof centrale wel dagelijks aan en uit gezet worden, wanneer duurzame stroom niet
voorhanden is.
Dit voorbeeld bewijst dat het helemaal niet nodig is om nieuwe kerncentrales te bouwen. Net als
aardgas is uranium een eindige bron van energie, alleen kan blauwe waterstof sneller, goedkoper en
veiliger gebouwd worden dan een kerncentrale. Uiteraard is blauwe waterstof ook niet duurzaam op
de lange termijn, maar kan eenvoudig uitgefaseerd worden.
Op middellange termijn (15-25 jaar) kan blauwe waterstof langzaam door groene waterstof
vervangen uit wind, zon en water, echte duurzame bronnen. Daarnaast zullen batterijen en andere
opslagsystemen een grotere rol gaan spelen in ons totale duurzame energie systeem (zeker als het
gaat om het opvangen van pieken en dalen in vraag en aanbod gedurende de dag of de week), wat
meer op elektriciteit toegespitst zal zijn dan nu.
Een kerncentrale gebouwd voor uranium kan echter niet gebruikt worden voor thorium, dit zijn totaal
andere principes.
3. Kernenergie – alle voor- en nadelen op een rijtje
Voordelen kernenergie
1. In de exploitatie (bijna) CO2 neutraal,
bouw stoot wel veel CO2 uit vanwege
gebruik van beton
2. Beperkt ruimtegebruik althans
vergeleken met windenergie
3. Twee derde van de uranium voorraden
liggen in bevriende landen van de
democratie
Nadelen kernenergie
1. Voorraden uranium zijn eindig, dus in dit
opzicht net zo duurzaam als fossiel.
2. Kans op kernramp, zeker ook met stijgende
zeespiegel.
3. Veel duurder dan zon- en wind, circa 0,15
euro/kWh of meer
4. Radioactief afval
5. Zeer lang vergunningentraject, ca 10 jaar
inclusief beroepsprocedures van
omwonenden
6. Zeer lang bouwtraject, zie Finland, 18 jaar
voor 1600 MW. In 1 jaar bouwen we meer
windvermogen op zee
7. Gigantische hoeveelheid nodig voor
koelwater, slecht voor waterkwaliteit
8. Thorium is een nieuwe alternatieve
brandstof voor kerncentrales, maar is een
nog steeds geen bewezen techniek en ook
deze voorraad is eindig
9. Kerncentrales zijn niet regelbaar, kunnen
niet aangezet worden wanneer wind en zon
niet beschikbaar zijn.
10. Impact van (bouw van) nieuwe centrales op
landschap en lokale gemeenschappen is
enorm
Kernenergie kent dus vele nadelen en feitelijk maar 2 voordelen, ze hebben de voorkeur om dicht bij
zee te staan omdat ze een gigantische hoeveelheid aan koelwater nodig hebben. Laat daar nu ook het
grote risico liggen met de zeespiegel stijging in het vooruitzicht. Is Borssele dan echt zo goede locatie?
Een ander gigantisch nadeel is de bouwduur. Er zijn de laatste 20-30 jaar vrijwel geen nieuwe
kerncentrales gebouwd, dus Europese bedrijven zijn veel kennis en kunde ook echt kwijtgeraakt in
deze tijdspanne! Los daarvan kent een kerncentrale ook een vergunningprocedure, waar
omwonenden zeer zeker en zeer terecht in beroep zullen gaan, omdat blauwe en/of groene
waterstofcentrales veel veiliger zijn.
Tegen de tijd dat de kerncentrale (voorbij 2040) gebouwd (zie Engeland en Finland) zou kunnen zijn,
kan ook de elektriciteitsvoorziening allang verduurzaamd zijn met zon, wind en blauwe dan wel
groene waterstof.
4. Nucleaire ongelukken tot nu toe
Er is een top tien van nucleaire ongelukken waarbij Three Miles Island, Tjernobyl en Fukushima de
belangrijkste waren.1 Met name de ramp in Fukushima had veel groter kunnen worden als de
werknemers van Tepco de centrale hadden verlaten, iets wat de premier van Japan toen heeft
verboden. Met name de spent fuel pools, die zich buiten de omhulling van het reactorgebouw
bevinden, hadden kunnen leiden tot een nucleaire brand die niet te doven is. In deze pools zitten
grote hoeveelheden gebruikte reactorstaven die moeten worden gekoeld.
Gemiddeld heeft er elke 12 jaar een kernsmelting plaatsgevonden.
Met in totaal 450 reactoren blijkt in de praktijk dat de kans op ongelukken veel hoger is dan op grond
van de veiligheidsberekeningen zou blijken. De meeste theoretische risicoberekeningen gaan uit van
een kans van één op de miljoen jaar. In de praktijk zitten we dus op een kans van eens in de 10.000
jaar, een factor 100 verschil met de theorie. Dit is gelijk aan de theoretische faalkans van een dijk…
Maar menselijke fouten zijn daarbij niet meegerekend. In de genoemde kernrampen waren dat de
cruciale factoren. Bedieningsfouten en bij Fukushima een verkeerd ontwerp. Deze centrales waren
bestand tegen tsunami’s van 5 meter terwijl uit de geschiedenis bleek dat hogere tsunami’s
voorkomen.
De ramp was derhalve te voorkomen geweest, het was geen echte natuurramp maar een ramp door
menselijk falen ontstaan.
https://www.youtube.com/watch?v=aiuDQKazXLA1 https://www.processindustryforum.com/hot-topics/nucleardisasters
5. Rapporten
Er zijn geen rapporten die tot positieve uitkomsten komen voor de inzet van kernenergie zonder
directe staatssteun, staatsgaranties of risicobeperkingen.
Bij de centrale in Sellafield is tussen de overheid en bouwer/exploitant overeengekomen dat de
stroomprijzen op een bepaald niveau zijn gegarandeerd en mogen meestijgen met de inflatie. Gezien
de grote kapitaaluitgaven (die stabiel blijven) leidt dat tot een positieve businesscase voor de
bouwer/exploitant op langere termijn. Voor de overheid betekent het vrijwel zeker een omvangrijke
subsidiestroom gedurende de bouw- en exploitatieperiode.
https://solarmagazine.nl/nieuws-zonne-energie/i23474/berenschot-ce-delf…en-zonne-energie-geen-behoefte-aan-kernenergie
‘Het elektriciteitssysteem zal al vanaf volgend jaar vele honderden uren en vanaf 2030, als gevolg van
het klimaatakkoord, vele duizenden uren kennen waarin zon en wind samen of afzonderlijk de gehele
elektriciteitsvraag dekken’, vervolgen de onderzoeksbureaus in hun reflectie. ‘Een nieuw te bouwen
kerncentrale komt dus al vanaf het eerste jaar in een elektriciteitssysteem dat geen basislast meer
kent en daarmee is het ons inziens geen kostenefficiënte inzet van middelen, omdat onder andere
eerder gedane investeringen in zon en wind in het kader van het klimaatakkoord minder rendabel
worden, indien de kerncentrale het gehele jaar zou draaien. Mocht de kerncentrale alleen draaien als
achtervang voor wind en zon dan is deze optie zowel technisch als economisch onaantrekkelijk.’
Deze conclusie is zelfs ook door het Ministerie van EZK onderschreven via een ander onderzoek.